Intro
Dit 18e-eeuwse woonstalhuis en de bijhorende schuur stonden in het centrum van Wortel, een deelgemeente van Hoogstraten. De gebouwen werden in 1969 overgebracht naar Bokrijk. In het woonstalhuis kan je onze museumshop en het startpunt van het Bruegel-game terugvinden.
Foto's van het gebouw
[placeholder]
Het gebouw en zijn geschiedenis
Dit woonstalhuis werd ca. 1730 gebouwd. Het was een pachthoeve van de hertogen van Hoogstraten. Dit was geen eenvoudig gebouw: het werd opgetrokken uit baksteenmetselwerk en de deuren kregen een sierlijke omlijsting, beïnvloed door de stedelijke architectuur uit deze periode. Het gebouw heeft een L-vormig grondplan en bestaat uit een woongedeelte en een koestal. Naast het woonstalhuis werd later een langsgerichte schuur gebouwd. Deze bestaat uit een houten vakwerkstructuur met gewitte lemen wanden en een rieten dak.
Dit ensemble stond in het centrum van Wortel. Vanaf 1828 werd het woonstalhuis bewoond door Joannes Petrus Schellekens, de burgemeester van het dorp. De laatste bewoners, het gezin Goris, waren landbouwers. Zij pachtten de hoeve. Toen zij verhuisden, verkocht de toenmalige eigenaar het woonstalhuis en de schuur aan Bokrijk.
Bewoners
Een molenaar als burgemeester
Joannes Petrus Schellekens werkte zich in 1836 op tot burgemeester van Wortel. Burgemeesters waren vaak ook belangrijke vakmannen in het dorp, zoals smeden of brouwers, of gegoede boeren. Schellekens was een molenaar, maar hij bezat ook een brouwerij, een stokerij en heel wat grond. Behalve dit huis had hij nog enkele woonhuizen in Wortel in eigendom.
Alleen de dorpselite mocht stemmen
Als molenaar verdiende Schellekens goed. Hij betaalde daardoor ook hoge belastingen. Alleen wie veel belastingen betaalde, mocht stemmen en zich verkiesbaar stellen. Pas vanaf 1893 had elke volwassen man minstens 1 stem. Wie rijk was of gestudeerd had, had er 2 of 3. Vrouwen mochten pas in 1921 meestemmen bij gemeenteverkiezingen. Schellekens kon goed lezen en schrijven en sprak ook Frans. Dat was een extra troef. In Wortel was in die tijd bijna de helft van de bevolking ongeletterd. Burgemeester van een dorp bleef je vaak voor een langere periode. Schellekens was 36 jaar lang burgemeester van Wortel.
Een molensteen als drempel
De houten molen van Schellekens stond oorspronkelijk niet in Wortel. Hij werd rond 1826 in zijn geheel overgebracht vanuit het dorpje Harveng (Henegouwen). 15 jaar later kocht Schellekens de molen. Kijk naar de drempel aan de deur van de zijgevel. Het is een halve molensteen die het jaartal ‘1826’ draagt. Zo zag iedereen dat hier een molenaar woonde.
