Intro
Deze duiventoren behoorde tot de kasteelhoeve in Eppegem en hierin konden meer dan 1000 duiven terecht. Een duiventil was in deze periode een statussymbool en de toren uit Eppegem was oorspronkelijk wel 16 meter hoog met 4 verdiepingen. Bokrijk startte de heropbouw van de toren in het Openluchtmuseum maar de werken vielen stil. Later beschermt een dak de onderbouw tegen weer en wind.
Foto's van het gebouw
[placeholder]
Het gebouw en zijn geschiedenis
Kasteel van Indevelde, ook wel ‘het Kattenhuis’ genoemd, krijgt een duiventoren met 1100 nesten. Eerder in de 16e eeuw was deze voormalige waterburcht omgebouwd tot kasteelhoeve. De familie van Baron de Moffarts schenkt de duiventoren aan Bokrijk.
Bokrijk start in 1987 de heropbouw, maar de werken vallen stil. Later beschermt een dak de onderbouw tegen weer en wind.
In 2017 startte de restauratiewerken.
Over de duiventoren
Deze duiventoren uit Eppegem werd in 1975 naar Bokrijk overgebracht. Pas in 1987 werd gestart met de heropbouw. Door omstandigheden is enkel de basis tot stand gekomen. Enkel dit gedeelte is dus te zien. Om dit basement te beschermen, werd in 2004 het huidige, houten dak toegevoegd.
De duiventoren was dus oorspronkelijk veel hoger dan wat er vandaag de dag te zien is: origineel was de plattegrond van de duiventoren 8-hoekig, ging die over naar een 16-hoek en eindigde ten slotte in een cilindervormig torenlijf. Dit bakstenen torenlijf was voorzien van speklagen in witte natuursteen. Enkel dit gedeelte is dus te zien. In de bovenverdieping zaten 13 steigergaten en 2 vliegopeningen die toegang gaven aan 1100 duivenkoten! Het huidige, bestaande gedeelte werd in de 17e eeuw gebruikt voor pluimvee dat werd gehouden voor de (verdwenen) kasteelboerderij Catenhuys te Eppegem. De toren van Eppegem was oorspronkelijk wel 16 meter hoog! Hij bestond uit 4 verdiepingen, verbonden met een eiken trapladder. De duiven werden bovenaan gezet om te verhinderen dat de duivenjongen gestolen werden.
Tijdens het ancien régime mocht alleen wie voldoende grond bezat een duiventoren bouwen. Duiventorens kwamen daardoor alleen voor bij kastelen, abdijen en heel grote hoeves. Zo werd een duiventoren ook een symbool van macht en rijkdom. Een duiventil was een statussymbool.
Hij viel ook op in het landschap. Niet alle duiventorens hadden dezelfde vorm. De duiventoren van Eppegem was rond. Zo werden ze ook in Noord-Frankrijk gebouwd. In het graafschap Vlaanderen daarentegen werden er ook rechthoekige duiventorens gebouwd. Zo’n toren is elders in het museum te zien: de duiventoren uit Ingelmunster.
Duiven vonden zelf hun eten, bijvoorbeeld op het veld. Dat viel bij de boeren niet in goede aarde. Ze zochten allerlei manieren om de duiven van hun velden te houden. Duiven neerschieten kon niet: ze waren eigendom van een heer die ‘duifrecht’ had. Op het neerschieten van een duif stonden zware boetes. Ook vandaag mag je niet zomaar duiven schieten.
De Duiventoren uit Eppegem (Zemst) was oorspronkelijk veel hoger dan wat er vandaag de dag te zien is: origineel was de plattegrond van de duiventoren 8-hoekig, ging die over naar een 16-hoek en eindigde ten slotte in een cilindervormig torenlijf. Dit bakstenen torenlijf was voorzien van speklagen in witte natuursteen. In de bovenverdieping zaten 13 steigergaten en 2 vliegopeningen die toegang gaven aan 1100 duivenkoten!
De Duiventoren uit Eppegem kreeg een korte, conserverende behandeling in 2018. Bij de restauratie ging de aandacht naar het basement dat is opgebouwd uit natuursteen en baksteenmetselwerk. Het voegwerk werd opnieuw uitgevoerd waar nodig en de linteel boven de toegangsdeur werd hersteld. Desondanks niet de hele toren in Bokrijk staat, willen wij dit verhaal blijven vertellen en wat er is voor de toekomst bewaren. Dit historisch gebouw kent een zeer bewogen geschiedenis van heropbouw in Bokrijk. Dit bemoeilijkt enigszins de publieke ontsluiting van dit historisch gebouw, zowel in het verleden als vandaag.
De hoeve met bijhorende duiventoren was in verval geraakt en werd in 1974 geschonken door de familie van Baron de Moffarts. Dit situeert zich rond het overlijden van conservator Jozef Weyns. In 1975 wordt de duiventoren steen voor steen gedemonteerd en overgebracht naar Bokrijk. Het is pas in 1987 dat door omstandigheden de heropbouw opstart in het Openluchtmuseum, maar het is enkel de basis van de duiventoren die wordt opgebouwd. Tijdens de recente conserveringswerken werden er stabiliteitsproblemen vastgesteld. Het gebouw heeft op dit moment geen publieksbemiddelende functie in het museum. Met de community van Zemst onderhoudt Bokrijk regelmatig contacten.
De Duiventoren werd opgeleverd op 4 april 2019.
