Intro
Deze 19-eeuwse langgevelhoeve stond oorspronkelijk in het dorp Houthalen-Helchteren, waar ze steeds bewoond werd door de familie Vliegen. In 1955 werd de hoeve overgebracht naar Bokrijk. Op het erf in Bokrijk staan een waterput, varkenshok en bakoven. De hoeve werd in 2021 volledig gerestaureerd. Vandaag kan je op het erf verschillende dieren terugvinden.
Foto's van het gebouw
[placeholder]
Het gebouw en zijn geschiedenis
Een langgevelhoeve komt vaak voor in de Kempen: de voornaamste functies (woonhuis, stal en schuur) zijn hierbij onder één dak verenigd. Deze boerderij werd in 1815 gebouwd, zoals blijkt uit de datum in de haardbalk. De lange voorgevel is naar het zuiden georiënteerd, om doorheen de dag zo veel mogelijk zonlicht en warmte op te vangen. Het woongedeelte bestaat uit het ‘huis’ (de keuken) en de ‘kamer’. Achteraan bevinden zich een voorraadkamer en twee kleine slaapkamers. De draaipaal in het huis maakt de bediening van de troggen mogelijk, die ingebouwd zijn in de muur tussen het huis en de stal.
Sinds het ‘optrekken’ van de boerderij werd deze bewoond door de familie Vliegen, een samengesteld gezin. De laatste eigenaar-bewoners waren Roos (Rosalie) en haar broer Helm (Wilhelm) Vliegen, die samenleefden met Roos’ schoondochter Magda, haar twee zoontjes en zus Margit.
Bewoners
Nieuw samengestelde gezinnen
Een nieuw samengesteld gezin is niets nieuws. Tot aan de 19e eeuw kwamen deze vaak voor. Door de hoge sterftecijfers werden veel mensen op jonge leeftijd weduwe of weduwnaar. Alleen rondkomen was moeilijk, dus hertrouwden zij. Heel wat volwassen kinderen bleven bij hun ouders inwonen omdat een eigen huishouden te duur was. Ook in deze boerderij woonden meerdere generaties samen.
Laat trouwen als anticonceptie
De moeder van Roos Vliegen was 28 jaar toen ze trouwde. Dat was niet uitzonderlijk. Laat trouwen werd gezien als een vorm van geboortebeperking. Vanaf de 19e eeuw werden de gezinnen groter, vooral door een dalende kindersterfte. Op het platteland bleven kinderen lang thuis wonen. Een kwart van de mensen huwde zelfs nooit. Zij bleven bij ouders, broers of zussen inwonen. In 1916 werd deze hoeve bewoond door Roos Vliegen en haar broer Helm, hun moeder, Roos’ echtgenoot en hun zoon. Toen Roos’ echtgenoot en zoon stierven, bleven Roos en Helm als laatste bewoners over.
Een oven delen?
Heb je in het museum al bakovens gezien? Die zien er anders uit dan de oven op dit erf. Deze bakoven uit Zonhoven staat namelijk niet in een bakhuis. Zoals je op dit erf kunt zien, werd de oven soms vlak naast de weg gezet. Misschien deed men dat zodat meerdere gezinnen er gemeenschappelijk gebruik van konden maken.
Mei – augustus 2021
Eerst worden de collectiestukken in de hoeve geregistreerd, gefotografeerd en naar het museumdepot gebracht. Daarna wordt de leem, het vlechtwerk en het rieten dak van de hoeve ontmanteld. Zo kan de fundering, het vakwerk- en de dakstructuur nagekeken worden en waar nodig hersteld. Het houten schrijnwerk wordt gerestaureerd.
Ook de stabiliteit van de houten constructie wordt gecontroleerd. Het dakgebinte voldoet niet aan de hedendaagse vereisten. Daarom worden ontbrekende spantbenen aangevuld met nieuwe stalen structuren. Zo is het onderscheid tussen de historische houten structuur en de hedendaagse ingreep meteen duidelijk voor de bezoeker.
September – december 2021
De muren worden opnieuw gevitst en geleemd. Binnen worden kleinere houten structuren hersteld. De vloer wordt gerestaureerd. In het woongedeelte zijn dit keien die in een bijzonder patroon gelegd zijn om tegels te imiteren. In de schuur en de potstal ligt een vloer van aangestampte aarde of leem.
Voorjaar 2022
Het dak wordt opnieuw gedekt met riet. Bij gunstig weer kunnen de buitengevels geschilderd worden. De buitenaanleg op het erf wordt afgewerkt en de restauratie wordt afgerond.
