Intro
Dit 18-eeuwse woonhuis werd gebouwd door Gilles Cammaert in het gehucht Stakte, net buiten Lokeren. Bokrijk bouwt in 1965 het huis uit Lokeren opnieuw op. De haard met 'Delftse' tegels die je vandaag in dit huis ziet, wordt gebouwd in een huis in Elversele (Temse) en wordt door de conservator aan dit huis toegevoegd. In het woonhuis ontdek je de fototentoonstelling ‘Kom binnen! Vlaamse interieurs van 1950 tot 1970’ van fotografe Evy Raes.
Foto's van het gebouw
[placeholder]
Het gebouw en zijn geschiedenis
Een landbouwersgezin
Karel Van Gheit en Nathalia De Vriendt waren landbouwers. Iets minder dan een kwart van de actieve bevolking van Lokeren werkte in 1846 in de landbouw. Dat is minder dan in andere regio’s. Het stedelijke karakter van Lokeren is daarvoor een belangrijke verklaring. Veel mensen werkten er in de handel of de industrie.
Konijnenhaar
In Lokeren waren er in 1895 meer dan 3000 runderen, 2623 varkens, 1005 schapen, enkele honderden paarden, bokken en geiten en maar 2 ezels. En wellicht waren er bijzonder veel konijnen. Lokeren was namelijk een belangrijk internationaal centrum van de haarsnijderij. Het haar van konijnen en hazen werd zo bewerkt dat er bijvoorbeeld vilten hoeden van gemaakt konden worden. Konijnenhaar bewerken was vuil en ongezond werk: het haar werd met kwiknitraat van de huid losgemaakt en met kwikdamp bewerkt tot vilt. Ook voor het milieu was dat erg vervuilend.
Een vreemde haard
De haard in dit huis werd door conservator Weyns toegevoegd. Hij komt uit een Oost-Vlaams woonhuis uit 1609. De haard zelf dateert wellicht van rond 1700. Hij valt op door de tegels met Bijbelse taferelen. De tegels waren beschikbaar in verschillende prijsklassen, maar waren in elk geval niet weggelegd voor arme gezinnen.
Augustus - september 2019
De schuur is intussen ook bijna klaar. Het rieten dak prijkt van ver. De houten beplanking van de wanden ziet er helemaal niet zo nieuw uit. Toch werden ook de wanden ‘gerestaureerd’: de goede planken werden gerecupereerd voor de voorzijde van de schuur terwijl er aan de achterzijde nieuwe planken werden geplaatst (die minder zichtbaar zijn voor de bezoeker). De stamplemen vloer werd geplaatst en zit momenteel in de uithardingsfase. Let ook op het prachtige schrijnwerk van de poort die in de oude glorie werd hersteld volgens een historisch procedé. Opstijgend vocht werd systematisch aangepakt door de boer op het erf en rotte planken werden gedeeltelijk vervangen met inzetstukken (zoals ook hier te zien is). Zo moest de boer niet zijn volledige poort ineens vervangen, hetgeen een kostelijke zaak zou zijn. Het woonhuis is volledig geverfd en klaar. Nog enkele opleveringspunten dienen te worden aangepakt. Het hondenrad is een reconstructie door de eigen schrijnwerkers van Bokrijk. Dit knap staaltje vakmanschap treedt in werking door middel van een sensor aan de zijkant van het woonhuis.
Community mei - juni 2019
Het is bijna zover! Midden juni gaat het woonhuis uit Lokeren uit de stelling. De muren werden gevoegd met kalkmortel. Hier maakt de oplettende bezoeker kennis met de toepassing van een historische kalkvoeg. Vroeger was de kalk niet zo fijn en bleven de kalkkluiten zitten, dit was te zien in de voegen. Vandaag de dag is kalk alleen zeer fijn te verkrijgen. Om het effect van de kalkkluitjes na te bootsen werd er ruwe chamotte toegevoegd (dit zijn korrels gedroogde klei van 0 tot 2 mm om zo meer structuur te krijgen in de kalkmortel). Doordat de kalk reageert met water wordt de voeg hard. Met andere woorden: het zand (de granulaten) zijn het skelet en de kalk zorgt als het ware voor de binding. Het interieur werd volledig bepleisterd en de vloertegels werden gereinigd. De muren worden nog beschilderd. De grote scheur in de balk boven de haard werd opgevuld met epoxy en wordt momenteel nog bijgeschuurd. Bovenop deze balk is er een stalen plaat gezet voor grotere draagkracht van de balk. Op de zoldering wordt een extra spant (gespan) toegevoegd aan het gebinte, dit zorgt voor meer stabiliteit van de dakstructuur.
Maart - april 2019
Het baksteenmetselwerk is nu volledig ontdaan van alle voegen, zowel in het woonhuis als in het bakhuis. De bakstenen gevels van zowel bakhuis als woonhuis werden eveneens met stoom grondig gereinigd. Ondertussen wordt er onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor herstel van de bakoven. Ook de houten vloer van de bakoven is in slechte staat. In het woonhuis vindt het noodzakelijke houtherstel plaats van de zolder en van de vloer. De kinderbalken (dat zijn de kleinere balkjes op/in de moerbalk) en de moerbalken (de grote dikke balken over de gehele lengte) krijgen een nazicht en worden waar nodig hersteld. Op de zolder worden de spanten (het driehoekige gespan zorgt voor de nodige stabiliteit) gecontroleerd. Hier wordt om stabiliteitsredenen een gespan bijgeplaatst. Het rieten dak van de schuur werd in amper enkele weken helemaal gelegd. Daar zat het mooie weer voor iets tussen! De houten beplanking van de gevel werd verwijderd en genummerd om nadien – na restauratie- terug te kunnen plaatsen. Nu wordt de naakte structuur van het gebouw zichtbaar en kan de inspectie van het vakwerk gebeuren.
Januari - februari 2019
Het woonhuis staat nog steeds in de stellingen maar nu wordt er ook een stelling geplaatst rond de schuur en het bakhuis uit Waasmunster. De voegen van het woonhuis zijn verwijderd, de bakstenen buitenmuren worden gereinigd. De ramen decaperen is een hele klus en vindt plaats in februari voor het gehele woonhuis. Nadien kunnen de ramen worden gerestaureerd Neem je een kijkje binnen, dan zie je dat de bepaalde houten balken van de zoldering werden hersteld. Deze zijn allemaal nagekeken op stabiliteit. Er wordt zoveel mogelijk hout herbruikt bij de verlijming. Twee moerbalken zijn helaas in niet zo een goede staat. Kan de balksleutel bewaard blijven? Om deze analyse te maken werden de moerbalken tot in detail opgetekend en op deze manier ook geregistreerd alvorens verder te werken. Mocht blijken dat er volledig herstel nodig is, dan kan op basis van de tekening een replica worden gemaakt. Er wordt hier vooral gekeken naar de mate van aantasting en tot waar het zachte hout zich bevindt. De aantasting dateert vermoedelijk al van de overbrenging van het gebouw vanuit Lokeren naar Bokrijk medio jaren ‘60.
November - december 2018
De restauratie vangt aan en het woonhuis wordt in de stellingen geplaatst. De aannemer voert onderzoek uit naar het houtwerk en enkele balkkoppen worden reeds vrijgemaakt. De houten plankenvloeren worden verwijderd. De bepleistering werd weggekapt. Naast het woonhuis zijn er diepe putten te zien. Hier werd onderzoek gedaan naar de funderingen en de stabiliteit ervan. COMMUNITY Wist je dat het de gemeente was die het woonhuis schonk aan Bokrijk? Daar zijn ze nu bijzonder trots op. Niet onlogisch dus dat de stad enthousiast reageert op de samenwerking in het kader van de communitywerking. Zij kregen in december een bezoek van Bokrijk om dit project te duiden.
