Intro
Van de 12e tot in de 19e eeuw was de schandpaal of kaak een gebruikelijke straf voor kleinere misdrijven. De dader werd aan de paal vastgemaakt en voor één of meerdere uren te kijk gesteld. De paal stond op een openbare, goed zichtbare plek zodat de beklaagde overgeleverd werd aan publieke bespotting door zijn dorpsgenoten. Ons spreekwoord “iets aan de kaak stellen” komt van deze straf.
Foto's van het gebouw
[placeholder]
Het gebouw en zijn geschiedenis
Het meest courante type in de 17e en 18e eeuw is de zogenaamde zuilkaak, een schandpaal in de vorm van een losstaande zuil of paal in hout of steen. De houten zuilkaken waren doorgaans niet meer dan een houten paal met een halsijzer. De stenen exemplaren daarentegen waren veelal fraaie monumentjes, soms modieus gekapt in de gangbare bouwstijl. Op de stenen paal werd het wapen van de plaatselijke machthebber geplaatst. Dit geeft aan dat het monument meer was dan louter een strafinstrument. Het was ook een symbool voor de macht van de lokale heer om recht uit te spreken over de dorpelingen en zo te beslissen over leven en dood, lijf en goed.
De houten schandpaal met prangijzer in Bokrijk is geen originele historische constructie maar een replica. Als voetsteen werd de ligger van de verdwenen slagmolen uit Oud-Turnhout (1685) gebruikt.
