Intro
Dit gebouw uit de gemeente Heers dateert uit de 18e eeuw. Het bestaat uit een poort en twee woonkwartieren die deel uitmaakten van een grotere vierkantshoeve. Het gebouw werd in 1956 door de familie Missotten aan Bokrijk geschonken. Loop je onder de poort door, kom je bij een van de toegangen tot het museum.
Foto's van het gebouw
[placeholder]
Het gebouw en zijn geschiedenis
Dit poortgebouw was een onderdeel van een grote vierkantshoeve in Heers, een gemeente in het Zuiden van de provincie Limburg. Het geheel is opgebouwd in baksteen met accenten van blauwe natuursteen. Het woonkwartier links van de poort dateert vermoedelijk uit de eerste helft van de 18e eeuw. De poort en het gedeelte rechts behoren tot een verbouwing uit 1774. Deze hoeve was sinds de 19e eeuw eigendom van de familie Missotten. Rond 1900 werkten er op deze vierkantshoeve 10 knechten. Men hield er 30 paarden, evenveel koeien en varkens en bewerkte meer dan 100 ha akkerland. De hoeve was volledig in twee gedeeld: één deel voor de eigenaar (die eigenlijk voor 50% pachter was, en voor 50% eigenaar) en het andere deel voor het personeel. De hoeve werd in Bokrijk niet exact heropgebouwd. Oorspronkelijk vormden de woongedeelten een hoek en bevond zich naast de inrijpoort een grote schuur.
Bewoners
Jonge meiden en knechten
In deze rijke vierkantshoeve woonden niet alleen de boer en zijn familie, maar ook heel wat dienstpersoneel zoals knechten, meiden en herders. De inwonende knechten en meiden waren nog jong. De allerjongsten waren ongeveer 10 jaar. Ze traden meestal uit dienst net voor hun huwelijk. Inwonende knechten en meiden kregen een deel van hun loon in natura: voeding, onderdak, kleding, …
Paardenknecht
Op de hoeve van de familie Missotten werkten in 1900 minstens 10 knechten. Daaronder waren verschillende stalknechten. Dat was ook nodig voor de verzorging van de 30 paarden! De paardenknecht was een van de belangrijkste werknemers van een landbouwbedrijf. De boer wierf hem daarom zelf aan. De paardenknecht was verantwoordelijk voor de paarden en voor al het werk waar dierlijke trekkracht voor nodig was, zoals ploegen en het transport met paard en kar. Hij sliep meestal in de stal, omdat paarden vaak het kostbaarste bezit van de hoeve waren. De paardenknecht was ook de best betaalde knecht.
Wat is een schout?
De schout van Heers, Theodoor Jansis, woonde een tijdlang in deze hoeve. Een schout was de lokale vervanger van de ‘heer’ voor gerechtelijke en bestuurlijke zaken. Zijn taken verschilden naargelang plaats en tijd. Hij inde bijvoorbeeld cijnzen of belastingen en zag toe op de naleving van wetten. Niet elk dorp had een eigen schout. Soms deed hij meerdere dorpen aan.
