Intro
Een staande wip werd in het verleden gebruikt door schutterijen, gilden van gewapende burgers die tijdens de middeleeuwen in iedere stad en dorp werden opgericht. De constructie diende voor schietoefeningen. Voor de start werd de wip neergehaald en werden op de prang of schietvork ‘vogels’ bevestigd, kleine houten blokjes met gekleurde pluimen. De schutter diende dan, wanneer de wip recht stond, de vogels met pijl en boog neer te schieten.
Foto's van het gebouw
[placeholder]
Het gebouw en zijn geschiedenis
Deze wip is een relict van de vele schutterijen of schuttersgilden uit het verleden. Schutterijen werden tijdens de middeleeuwen opgericht en hadden tot opdracht de plaatselijke bevolking te beschermen tegen externe bedreigingen. In de 16e eeuw namen de militaire taken van de schuttersgilden af en stonden ze voornamelijk in voor ordehandhaving, het bewaken van stadspoorten, nacht- en brandwacht. Steeds meer werd het lidmaatschap van schutterijen een vorm van sociaal prestige. De gilden kregen een heel aantal privileges binnen hun stad of dorp, zoals een bevoorrechte positie in ommegangen en processies.
Op het einde van de 18e eeuw werden door de Franse overheerser de schuttersgilden ontbonden. Na de Franse periode pakten de schutterijen de draad weer op, alleen ditmaal als een uitsluitend sociale vereniging. Eeuwenlang hielden de gebruiken en feesten van de schutterijen stand: schietoefeningen met een staande of liggende wip, koning- en keizerschietingen, teerfeesten en optochten. Tot vandaag houden schuttersverenigingen deze tradities levend. Het historische schutterswezen is opgenomen op de Inventaris Vlaanderen van het Immaterieel Cultureel Erfgoed.
Bewoners
Wie wordt koning?
Wie met pijl en boog de houten vogel van de staande wip kon schieten, werd een jaar lang koning van de schuttersgilde. Wie drie keer na elkaar koning was, werd keizer. Oorspronkelijk werd de vogel vastgemaakt aan een molenwiek of aan de kerktoren. Vanaf de 16e eeuw bouwde men speciale constructies om op te schieten, zoals deze staande wip.
Van ordehandhaving naar ontspanning
Vanaf de late middeleeuwen verenigden mannen zich in een schuttersgilde. Aanvankelijk om de heer bij te staan in oorlogen, later om hun stad of dorp te verdedigen en de inwoners te beschermen. De gildeleden legden een eed van trouw af en moesten het lokale bestuur en de kerk ondersteunen. Bij brand of overstromingen staken ze ook een handje toe. Elke schuttersgilde had zijn eigen gebruiken en rituelen, inclusief een beschermheilige. Veel schuttersgilden zijn naar die heilige vernoemd. Door het ontstaan van politie- en brandweerkorpsen verloren ze stilaan hun taken. Ze evolueerden tot sociaal-culturele sportverenigingen met jaarlijkse schuttersfeesten, schietwedstrijden en het koningsschieten.
Groepsportret
Schuttersgilden lieten zich graag portretteren. De schutters die het konden betalen, poseerden voor een schilder. Die kreeg de opdracht om de schutters stijlvol uit te beelden. Je plaats op het schilderij hing af van hoeveel je de schilder betaalde. Schutters waren meestal gegoede burgers. Ze moesten zich namelijk een eigen wapen kunnen veroorloven voordat ze lid mochten worden.
Voor de restauratie werd de wip neergehaald. Eerst vond er een controle van de constructie plaats om te bepalen waar herstellingen nodig waren. Hieruit bleek dat er diepe scheuren in het hout zaten.
Daarnaast was het loden kapje of 'muts' ter bescherming van het hout losgekomen.
Deze defecten werden verholpen. Ook de prang, of de schietvork, werd hersteld. Er werd een algemene houtbehandeling uitgevoerd. Tot slot werd de basis van de wip verstevigd.
